Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, ο «Δίκαιος των Εθνών»

Η 27η Ιανουάριου κάθε έτους έχει οριστεί ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης του ολοκαυτώματος των Εβραίων, του συστηματικού δηλαδή διωγμού και της μαζικής γενοκτονίας περίπου έξι εκατομμυρίων «φυλετικά κατώτερων» ανθρώπων από τους Γερμανούς Ναζιστές.

Θεωρείται ως το μεγαλύτερο φρικώδες έγκλημα που σημάδεψε τον 20ο αιώνα και το μεγαλύτερο ομαδικό έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Θανατώσεις σε θαλάμους αερίων, εκτοπισμοί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και άλλες ειδεχθείς τακτικές συμπλήρωναν την πολεμική «θύελλα» του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τις στρατηγικές «τελικής λύσης» των Ναζιστών.

Στην Ελλάδα, και γενικότερα στα Βαλκάνια, το κλίμα αντισημιτισμού που επικρατούσε ήταν σαφώς πιο ήπιο σε σχέση με εκείνο της Ευρώπης. Ωστόσο, από τους 49.000 περίπου Εβραίους της Θεσσαλονίκης που εστάλησαν στα στρατόπεδα του Άουσβιτς, μόνο 1950 άτομα επέστρεψαν. Για τη διάσωση αρκετών Εβραίων, σημαντική υπήρξε η συμβολή Ελλήνων, όπως του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, της Λέλας Καραγιάννη, του Άγγελου Έβερτ και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Δαμασκηνού, του κατά κόσμον Δημητρίου Παπανδρέου, με καταγωγή από την ορεινή Ναυπακτία.

Αναντίλεκτα, ο Αρχιεπίσκοπος και μετέπειτα  Αντιβασιλέας της Ελλάδας Δαμασκηνός βοήθησε στην αποφυγή σύλληψης Εβραίων εκδίδοντας πλαστά πιστοποιητικά βαπτίσεως, ενώ δε δίσταζε να στέλνει επιστολές προς τις ναζιστικές αρχές προκειμένου να διαμαρτυρηθεί κατά της γενοκτονίας των Εβραίων, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή του. Εναντιώθηκε, επίσης, στην αποστολή Ελλήνων στο Ρωσικό μέτωπο και κατήγγειλε τις φρικαλεότητες των Βουλγάρων κατά των Ελλήνων της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Για το πολυσχιδές έργο του και το ακούραστο πνεύμα του τιμήθηκε με τον τίτλο του «Δίκαιου των Εθνών», έναν τιμητικό τίτλο που απονέμεται σε μη Εβραίους, οι οποίοι στην διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έσωσαν χιλιάδες Εβραίους αδιαφορώντας για τις συνέπειες και τους κινδύνους.

Στο οπτικοακουστικό έργο, που ακολουθεί, αποτυπώνονται αναλυτικά πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, όπως τις συνέλεξαν οι μαθήτριες των Εκπαιδευτηρίων μας, Μαντζουράνη Δήμητρα και Σαρώτη Γεωργία αποτίνοντας φόρο τιμής στον Μεγάλο Ιεράρχη και Μεγάλο Έλληνα και Άνθρωπο.