Ο κορυφαίος ελληνιστής Roderick Beaton μιλά στη «Δημοσιογραφική Πένα»
Την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου 2023, η ομάδα «Δημοσιογραφική Πένα» του Δημοσιογραφικού Ομίλου των «Σύγχρονων Εκπαιδευτηρίων Κοτρώνη» είχαν την τιμή να γνωρίσουν και να συνομιλήσουν με τον καταξιωμένο καθηγητή Πανεπιστημίου και συγγραφέα, κ. Roderick Beaton.
Λίγα λόγια…
Ο Roderick Beaton γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Εδιμβούργο. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, από όπου και έλαβε στη συνέχεια διδακτορικό δίπλωμα στη νεοελληνική φιλολογία. Από το 1981 έως τη συνταξιοδότησή του δίδαξε σύγχρονη ελληνική και βυζαντινή ιστορία, γλώσσα και λογοτεχνία στο King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, όπου και κατείχε από το 1988 την Έδρα του «Κοραή» του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών. Έχει γράψει εκτενώς για θέματα σύγχρονης και μεσαιωνικής ελληνικής λογοτεχνίας.
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν, μεταξύ άλλων, τα βιβλία του Η ιδέα του έθνους στην ελληνική λογοτεχνία, Εισαγωγή στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία, η βιογραφία του Γιώργου Σεφέρη, Γιώργος Σεφέρης: περιμένοντας τον άγγελο, η μελέτη Ο Καζαντζάκης μοντερνιστής και μεταμοντέρνος, Ο πόλεμος του Μπάιρον, Ελλάδα: Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους, καθώς και το μυθιστόρημά του Τα παιδιά της Αριάδνης.
- Aπό το 1980 ασχολείστε με την ελληνική πεζογραφία. Αναφορικά με την πρώτη σας μελέτη για το δημοτικό τραγούδι ποιο υπήρξε το έναυσμά σας για να ασχοληθείτε;
“Από τότε που τελείωσα το διδακτορικό μου στην Ελλάδα, διορίστηκα σε θέση σε πανεπιστήμιο, όπου δίδασκα ελληνικά. Η έδρα που έχω, έχει πολύ μεγάλη κάλυψη. Ολόκληρος ο τίτλος της είναι: έδρα ελληνικής και βυζαντινής ιστορίας, γλώσσας και φιλολογίας, οπότε ο καθηγητής έχει μεγάλες ευθύνες για πολλούς κλάδους, όπου ένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ικανός σε όλους. Τα κύρια μαθήματά μου ήταν εστιασμένα πάνω στη φιλολογία. Ξεκίνησα με το δημοτικό τραγούδι. Ομολογώ ότι οι ποιητές είναι πιο γνωστοί στο εσωτερικό συγκριτικά με τους πεζογράφους, αλλά μετά τον Σεφέρη, τον Ελύτη και άλλους μεγάλους ποιητές, ένας φιλόλογος πρέπει να ασχοληθεί με την πεζογραφία. Εγώ μπήκα λίγο αργότερα στην ελληνική πεζογραφία, αλλά εκείνη την εποχή διάβασα όλα τα έργα από τον Ροΐδη, τον Παπαδιαμάντη μέχρι τους τότε σύγχρονους, όπως τον Γαλανάκη και πολλούς άλλους πεζογράφους. Κάπως έτσι κατάφερα να επιλέξω ποιοι συγγραφείς θα ήταν αντικείμενα των μαθημάτων. Ωστόσο, από τον 19ο αιώνα ξεχωρίζουν ο Παπαδιαμάντης, ο Βιζυηνός και αρκετοί άλλοι. Από τον 20ό ο Θεοτοκάς και ο Κοσμάς Πολίτης”.
- Τι δύναμη ασκεί η λογοτεχνία στην μεγάλη Βρετανία;
“Επιρροή θα έπρεπε να ασκήσει, αλλά δεν μπορώ να πω ότι πραγματικά γίνεται αυτό. Μιλάμε όμως για φιλολογία και λογοτεχνία. Όλοι οι μεγάλοι Βρετανοί λογοτέχνες έχουν κλασική παιδεία που σημαίνει ότι επηρεάζονται αναγκαστικά από την αρχαιότητα. Όμως η νεοελληνική παραγωγή είναι ζήτημα κατά πόσο έχει περάσει στον ίδιο βαθμό. Ο Καζαντζάκης έχει επιρροή, καθώς μερικά από τα μυθιστορήματά του έχουν γίνει κινηματογραφικές ταινίες. Οπότε η ελληνική λογοτεχνία οπωσδήποτε υπάρχει στο πεδίο γνώσεων των ξένων συγγραφέων στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά μόνο μερικοί από τους συγγραφείς έχουν επηρεαστεί. Προσωπικά, θα ήθελα να είχαν επηρεαστεί περισσότεροι. Το ερώτημα είναι τι θα κάνετε εσείς, η μελλοντική γενιά, ώστε να τους ξαφνιάσετε στο εξωτερικό και να ενδιαφερθούν, όπως ακριβώς πρέπει να κάνουν”.
- Ποια άλλα ενδιαφέροντα έχετε, πέρα από την λογοτεχνία, την ιστορία και το εξαιρετικό σας έργο;
“Ασχολούμαι πολύ με τη μουσική και μάλιστα ένα διάστημα έπαιζα μουσικό όργανο. Είμαι λάτρης της όπερας και της κλασικής μουσικής. Εκτός από τα βιβλία που έγραψα, είτε είναι επιστημονικά, είτε είναι πεζογραφία, όλα έχουν ένα γενικό κοινό. Από μικρός όμως, είχα φιλοδοξία να γράψω ποίηση και μυθιστορήματα. Ένα μυθιστόρημα κυκλοφόρησα όμως κάποτε έγραψα και μικρά ποιήματα. Αυτό λοιπόν που με γοητεύει είναι η γραφή, η μανία της γραφής.
- Τι σας οδήγησε να ασχοληθείτε ενεργά με τη Νεοελληνική και Βυζαντινή ιστορία, Γλώσσα και Λογοτεχνία; Η Βυζαντινή ιστορία σας ενδιέφερε από νεαρή ηλικία ή αποφασίσατε να ασχοληθείτε αργότερα με αυτή;
“Από το δημοτικό τραγούδι και τη σύγχρονη ελληνική ποίηση, ήθελα να προχωρήσω πίσω, γιατί είχα ξεκινήσει στο Γυμνάσιο με τα αρχαία, οπότε ήθελα με κάποιον τρόπο να γεφυρώσω αυτό το κενό ανάμεσα στην εκμάθηση της αρχαίας με τη νεοελληνική γλώσσα. Βέβαια, το Βυζάντιο είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο, που βρίσκεται στη μέση, όμως στην αγγλική βιβλιογραφία και στο αγγλικό πανεπιστήμιο δεν είναι και τόσο γνωστή η βυζαντινή ιστορία. Ήθελα, ωστόσο, να πλησιάσω το Βυζάντιο και με ενδιέφεραν ιδιαίτερα οι απαρχές της νεότερης ελληνικής γραμματείας, από πότε εμφανίζεται με γραπτή μορφή η ελληνική γλώσσα, όπως την ξέρουμε και την μιλάμε σήμερα. Έχουμε δει στον δέκατο τρίτο αιώνα, ακόμα και στον δωδέκατο, δείγματα και έτσι θέλησα να καταλάβω την εξέλιξη της λογοτεχνικής δημιουργίας στην ελληνική γλώσσα με τη νεότερη μορφή της”.
